Danimark, brenda fabrikes se roboteve te cilat do te na “vjedhin zanatin”

“Robotët që kërcënojnë punën e njeriut” kanë pamjen e një krahu mekanike me ngjyrë të dyfishe, të hollë si estetikishte ashtu edhe në objektiva: ngrejnë një peshë maksimum 10 kilogramë dhe kryejnë funksione elementare, të tilla si vidhimi i vidave dhe kamerat lëvizëse. Jemi në Odense, 168 kilometra nga Kopenhagen, “qyteti i Hans Christian Andersen”, i cili është bërë më shumëi njohur edhe për arsye industriale sesa turistike. Është këtu, Robots Universal ka lindur dhe ka ruajtur selinë e tij, një kompani që renditet si lider botëror në mikro-segmentin e cobots: robotët bashkëpunues të instaluar dhe programuar për të zëvendësuar punonjësit që ekzekutojnë detyra rutinë.

Produktet e tyre më të mirë, për mos të thënë të vetmit dhe quhen Ur3,Ur5 dhe Ur10 (shifrat tregojnë kilogramët te cilët ata mund te ngrejnë) dhe propozohen si një aklternativë use friendly gjikantëve mekanikë te rivolucionit të tretë indrustriale. “Mund te mesosh te manovrosh një edhe në pak minuta” shpjegon Esben Kassow, bashkëkrijues i kompanisë bashkë me Kasper Stoy dhe Kristina Kassow, ndërkohë që vjen rrotull zyrave open space ku lexohet qarte shprehja “Meet the world’s number 1” njihni numrin nje ne bote. Kompania i referohet vetes së vetë, edhe pse rekordi fillon të ballafaqohet me rritjen e rivalëve nga pjesa tjetër e Evropës, Shteteve të Bashkuara dhe Azisë. “Eshte kohë të vështirë për të bërë parashikime në tregun global – thotë Østergaard – Për shkak se ende nuk ka të dhëna,ky është një fenomen i ri”.

Një treg prej (të paktën) 4 miliardë dollarë

Në të vërtetë shifrat janë , por ato ndryshojnë dhe ende përfaqësojnë një vend në krahasim me vlerësimet e miliarderëve të segmentit të robotikës dhe të teknologjive në tërësi. Kompania irlandeze e kërkimit Market & Research parashikon se do të arrijë një treg 4 miliardë deri në 2025, Barclays Equity Research shtyn vlerësimin e 14 miliardë në të njëjtën periudhe kohe. Për të dhënë një perafersi të madhësisë, vetëm Apple mund të mbyllë tremujorin e fundit fiskal me fitime prej 19 miliardë dollarësh. Fenomeni, megjithatë, po zgjerohet dhe ka motive të mira për të nxitur pritje te metejshme. NkResearch, një agjenci kërkimore, ka vlerësuar një shkallë të rritjes vjetore të perbere mbi 49% nga ketu dhe deri ne vitin 2025.

Vetem Universal Robots ka parë shitjet e saj të robotëve te zhvendosen nga zero në 5.000 njësi nga 2009 në 2016, me të ardhura që rriten nga më pak se 500 mijë deri në 99 milionë dollarë amerikanë në të njëjtën periudhë. Aksionet e tjera në tregun botëror ruhen nga grupe që janë të dedikuara vetëm pjesërisht për cobots, të tilla si Swiss Abb, Bosch gjermane, Mrk-System dhe Kuka Ag, për të arritur në Asian Kawasaki dhe Yaskawa. Universal Robot së shpejti do të mbërrijë në Itali, ku cobots tashmë kanë filluar të punojnë së bashku me punonjësit e kompanive të tilla si Luxottica dhe Camozzi, një kompani në Brescia që merret me automatizimin industrial.

Rreziqet për punësim? Varet nga makina (dhe puna)

Të lexosh numrat, nuk duket se je përpara teknologjive të afta për të hequr nga puna miliona njerëz. Megjithatë, cobots janë në krye të listës së të dyshuarve në alarmin psikologjik të automatizimit të punës, dhe vetëm për shkak se ato janë makina të cilat jane patentuar për të trajtuar më shpejt dhe saktësisht të njëjtat funksione të punonjësve njerezor. Universal Robots nuk ka përpiluar të dhëna të qarta, por një best practice e cituar nga revista e kompanisë së tyre shpjegon se një produkt i tyre “bën për katër orë atë që një punonjës i vetem e ben per dy ditë“. Pa paga, kostot e sigurimit dhe oraret e punës. Është e vërtetë se sot leader botëror shet vetëm 5 mijë copë dhe zanatet e automatizuara ne 100% dhe janë shume pak. Por pyetja bëhet më akute kur vëllimet e shitjeve te fillojne te rriten po ashtu kur te rritet edhe shkalla e zhvillimit te makinave robot.

Në Danimarkë, qeveria paraqiti problemin, duke inauguruar një Discruptive council,(Keshilli percares) i cili monitoron dhe kërkon të zbusë efektet anësore të inovacionit. Østergaard gjithashtu , tashmë i mësuar me çështjen e ritualit: “Dhe çfarë do të bëhet me punën?”, Duke nënkuptuar kontributin njerëzor të bere te pavlefshëm nga makinat. Përgjigja institucionale është se punët e vjedhura nga makineritë do të kompensohen nga krijimet e zanateve te reja . Sapo kompania të instalojë cobots dhe kursen me punetoret e zëvendësuar, teza është, ajo që i duhet të punësojë dikë që kontrollon dhe shfrytëzon makinerinë: mirëmbajtës, analistë të të dhënave të mbledhura nga makinat, projektuesit, inxhinierët e programerëve robotikë. Përgjigja pragmatike, sipas Ostergaard, është se “ende nuk dihet ende saktësisht se kush do të jenë profilet e reja”, sepse teknologjia gjithmonë ka eliminuar disa kompetenca për të krijuar të reja.

Zgjidhja? Formimi i vazhdueshëm

Tani për tani vetëm gjysma e parë e procesit është bërë e vërtetë. Në të ardhmen, shton Ostergaard, do të shkojmë drejt ndotjes midis punës teknike dhe menaxheriale. Operatorët e makinave do të duhet të marrin një grimcë dixhitale, të detyrueshme para makinave ne funksion dhe të jenë në gjendje të japin informacion rreth vetes së tyre. Menaxherët do të duhet të fillojnë të kuptojnë diçka më shumë rreth komponentëve teknikë dhe të merren më shumë me prodhimin, duke pasur parasysh margjinat e produktivitetit (dhe kursimeve) të garantuara nga cobots. Idealisht, automatizimi duhet t’i shtyjë të gjitha bizneset drejt një logjikë të të mësuarit lifelong, trajnim i vazhdueshëm i thirrur si parashutë për punëtorët dhe administratorët që rrezikojnë të zëvendësohen nga një krah mekanik. Pikërisht, sepse asgjë nuk përjashton që cobots përdoren për atë që ata janë: makina që kursen, në afat të gjatë, kohët dhe pagat e punëtorëve të njeriut. Teknologjia është neutrale, aplikimet e saj nuk janë: “Vetëm formimi siguron që askush mos te mbetet prapa – thotë Østergaard – Nëse pastaj pyetni se cilat do të jenë ndikimet reale në punësim, përgjigja është se nuk mund t’a dime ende“.